کسی که قصد حج یا عمره از میقات دارد چکار کند؟

هنگامی که به میقات رسیدمستحب است غسل دهد و از عطر استفاده کند؛ زیرا روایت شده که پیامبرـ صلی الله علیه وسلم ـ هنگام احرام لباس دوخته شده را در آورد و غسل نمودو در صحیحین از عائشه ـ رضی الله عنها ـ ثابت است که گفت: من پیامبرـ صلی الله علیه وسلم ـ را پیش از آنکه وارد احرام شود برایاحرامش خوشبو می‌کردم و برای بیرون آمدن از حرام، پیش از آنکهطواف خانه را انجام دهد. و پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ هنگامیکه عائشه رضی الله عنها حیض شدند و در این حال برای عمره احرامکرده بودند ایشان را امر نمود تا غسل دهند و برای حج احرام کنند و همینطوربه اسماء بنت عمیس که در ذی الحلیفه وضع حمل نمودند دستور دادندکه غسل کنند و خود را با پارچه‌ای محکم کنند و احرام نمایند. ایندال بر آن است که زن هرگاه در حال حیض یا نفاس به میقات رسیدغسل می‌کند و همراه با دیگر مردم احرام می‌کند و همان کارهایدیگر حجاج را انجام می‌دهد جز آنکه طواف را انجام نمی‌دهد، همانگونهکه پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به عائشه و اسماء امر نمودند.

همچنین برای کسی که قصداحرام دارد مستحب است سبیل و ناخن‌ها و موهای زائد خود را کوتاه کند وبزند تا پس از احرام و در حالی که محرم است نیازی به آن نداشته باشدو همینطور پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به مسلمانان توصیهنموده این کارها را در هر زمانی انجام دهند چنانکه در صحیحیناز ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که پیامبر ـ صلیالله علیه وسلم ـ فرمودند: فطرت پنج است: ختنه، تراشیدن موی زیرناف، کوتاه کردن سبیل، کوتاه کردن ناخن‌ها، و کندن موی زیر بغلو در صحیح مسلم از انس ـ رضی الله عنه ـ روایت شده که گفت: برایما در مورد کوتاه کردن سبیل و ناخن و کندن موی زیر بغل و تراشیدنموی زیر ناف اینگونه وقت گذاشته شد که این کارها را بیشاز چهل شب به تاخیر نیندازیم.

نسائی این روایت را با لفظرسول الله صلی الله علیه وسلم برای ما وقت تعیین نمودکه… تخریج نموده. احمد و ابوداود و ترمذی این روایت رابا لفظ نسائی تخریج کرده‌اند. اما در مورد سر مشروع نیست که در هنگاماحرام هیچ مقداری از آن کوتاه شود، نه در مورد مردان و نه در مورد زنان.

اما ریش، تراشیدن یا کوتاهکردن آن در همه حال حرام است و رها کردن آن واجب است، زیرا در صحیحیناز ابن عمر ـ رضی الله عنهما ـ روایت شده که پیامبر ـ صلیالله علیه وسلم ـ فرمودند: با مشرکان مخالفت نمایید، ریشرا بگذارید و سبیل را کوتاه کنید و مسلم این روایترا در صحیح خود از ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت کرده کهپیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: سبیل‌ها را کوتاهکنید و ریش‌ها را رها کنید. با مجوس از در مخالفت در آیید.

این مصیبت در دوران ما به شدتشیوع یافته و بسیاری از مردم به مخالفت با این سنت برخاستهو با آن مبارزه می‌کنند و به شبیه ساختن خود به کافران و زنان راضیشده‌اند به ویژه آنان که به علم و تعلیم منسبوند و انا لله و انا الیهراجعون. از الله خواهانیم ما و دیگر مسلمانان را به موافقت سنت و پایبندیو دعوت به آن هدایت نماید حتی اگر اکثریت از آن رویگردانشوند و حسبنا الله ونعم الوکیل ولا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم.

سپس مردان ازار و رداء می‌پوشند و مستحباست که این دو تکه سفید و پاک باشد و مستحب است با نعلین احرام نماید؛زیرا پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرموده است: و هر یکاز شما در ازار و رداء و نعلین احرام نماید به روایت امام احمدرحمه الله.

اما برای زن جایز است که در هرلباسی، سیاه یا سبز یا غیر آن احرام نماید امااز شبیه ساختن خود به مردان خودداری کند، ولی نباید در حیناحرام نقاب و دستکش بپوشد، اما صورت و کف دستش را با چیزی جز دستکش و نقابمی‌پوشاند؛ زیرا پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ زن محرمهرا از پوشیدن نقاب و دستکش نهی نمودند. اما اینکه برخی ازعوام لباس احرام زن را به سبز یا سیاه یا رنگ خاصی مقیدمی‌کنند اصل و اساسی ندارد.

سپس بعد از پایان غسل و شستشو و پوشیدنلباس احرام در دل خود نیتِ وارد شدن به مناسکی که قصد دارد ـ حج یاعمره ـ می‌کند؛ چرا که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌فرماید:همانا کارها به نیت‌ها بستگی دارد و برای هر کس همانی استکه نیت کرده است.

و مشروع است که نیت را به زبان آورد،یعنی اگر نیت عمره دارد بگوید: لبیکَ عمرة یااللهم لبیک عمرة و اگر نیت حج دارد بگوید: لبیک حجا یااللهم لبیک حجا؛ زیرا پیامبر ـ صلی الله علیه وسلمـ این کار را انجام داده‌اند. و اگر نیت هر دو را دارد می‌گوید:اللهم لبیک عمرة وحجا، و بهتر آن است که به زبان آوردنش پس از نشستن بر وسیله‌یسواری ـ حیوان یا خودرو یا هر چیزی دیگرـ باشد، چرا که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ پس از سوار شدن برمرکبش لبیک گفت، و این صحیح‌ترین قول اهل علم است.

به زبان آوردن نیت فقط برای احراممشروع است [نه دیگر عبادات] زیرا این از پیامبر ـ صلیالله علیه وسلم ـ وارد شده است.

اما نماز و طواف و دیگر عبادات، شایستهنیست که در هیچ یک از آنها نیت را به زبان آورد، مثلا بگوید:نیت کردم اینقدر نماز بخوانم و یا نیت کردم فلان طواف را انجامدهم، و به زبان آوردن این نیت‌ها از بدعت‌های نوساخته است و بلندگفتن آن بدتر است، و اگر تلفظ به نیت مشروع بود پیامبر ـ صلی اللهعلیه وسلم ـ آن را بیان می‌فرمود و با گفتار یا کردار آشکارااعلامش می‌کرد و یا سلف صالح پیش از ما چنین می کردند.

پس از آنجایی که چنین چیزیاز پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ و هیچ یک از صحابهـ رضی الله عنهم ـ نقل نشده دانسته می‌شود که چنین کاری بدعتاست، و پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرموده است که بدترینکارها، کارهای نوساخته است، و هر بدعتی گمراهی است [به روایتمسلم در صحیح] و فرموده است: هر که در این امرما چیزی نو بیاورد که از آن نیست، پس آن [کار] مردود است[متفق علیه] و در لفظ مسلم: هر کس کاری انجام دهد که امر ما بر آن نیستپس آن مردود است.

شیخ عبدالعزیز بن باز رحمه الله.

مجموع فتاوی ابن باز (۱۶/۳۷ ـ ۴۲).