مسافتی که باعث واجب شدن نماز در مسجد می‌شود چقدر است؟

برای کسی که اذان را باصدای عادی و بدون بلندگو می‌شنود واجب است برای خواندننماز [فرض] در جماعت به مسجدی که در آن اذان داده می‌شود برود،زیرا پیامبر  می‌فرماید: کسی که اذان را بشنود اما در آن حاضرنشود، نمازی ندارد مگر در صورت عذر به روایت ابن ماجه ودارقطنی و ابن حبان و حاکم با سند صحیح.

از ابن عباس درباره‌ی اینعذر پرسیدند؛ گفت: ترس یا بیماری. و مسلم در صحیحخود روایت کرده که مردی نابینا به رسول الله  گفت:ای پیامبر خدا، من کسی را ندارم که مرا به مسجد بیاورد،آیا اجازه دارم در خانه‌ام نماز بخوانم؟ پیامبر  پرسید:آیا اذان را می‌شنوی؟ گفت: آری. فرمود: پس اجابت کن.

درصحیح مسلم از ابن مسعود روایت است که گفت: کسی که دوست داردفردا در حال مسلمانی با الله دیدار کند، پس بر این نمازها درجایی که برایش اذان داده می‌شود (مساجد)پایبندی کند؛ زیرا خداوند برای پیامبرتان سنت‌های هدایت را قرار داد، و این [نمازها] از سنت‌هایهدایت است و اگر شما نیز مانند این متخلف در خانه‌هایتاننماز می‌خواندید سنت پیامبرتان را ترک کرده بودید، و اگرسنت پیامبرتان را ترک گویید بی‌شک گمراه خواهید شد،و مردی نیست که به نیکی وضو گیرد و سپس بهیکی از این مساجد برود مگر آنکه خداوند برای هرگامی که بردارد یک نیکی برای او می‌نویسدو یک درجه بر درجاتش می‌افزاید و یک گناه از او کممی‌کند. به یاد دارم که هیچکس جز منافق معلوم الحال ازاین نمازها تخلف نمی‌کرد و [گاه] مرد [بیماری] رامی‌آوردند که دو مرد او را گرفته بودند تا آنکه او را در صف می‌نشاندند،و در صحیحین از پیامبر  روایت است که فرمود: قصدکرده‌ام هیزم جمع کنند، سپس دستور دهم برای نماز اذان دهند، آنگاه دستوردهم مردی برای مردم امامت کند، سپس به سوی مردانی بروم[که در نماز حاضر نشده‌اند] و خانه‌هایشان را بر آنان به آتش بکشم.

احادیثدرباره‌ی بزرگداشت نماز و تشویق به ادای آن در مساجد،بسیار است، بنابراین بر مسلمانان واجب است که بر خواندن آن در مساجدمحافظت نموده و یکدیگر را برای آن توصیه ویاری کنند.

امابر اساس ظاهر احادیث، برای کسی که از مسجد دور است و جز بابلندگو صدای اذان را نمی‌شنود، حضورش در مسجد الزامی نیستو می‌تواند با همراهان خود به جماعت نماز بخوانند. اما اگر مشقت را تحملنمودند و برای جماعت به مسجدی آمدند که به سبب دوری‌اشصدای اذان آن را تنها از طریق بلندگو می‌شنوند، اجربیشتری خواهند داشت، زیرا پیامبر  می‌فرماید:پیشترین اجر را در نماز، کسانی به دست می‌آورند که راهپیاده‌شان بیشتر است.. و احادیث در فضیلت رفتن بهسوی مساجد و تشویق به آن بسیار زیاد است..» مجموعفتاوای شیخ بن باز رحمه الله (۱۲/۵۸-۶۱).

علمادرباره‌ی ضوابط شنیدن اذان [که شنیدنش باعث وجوب جماعت می‌شود]چنین گفته‌اند:

شافعیرحمه الله می‌گوید: اگر صدای موذن بلند باشد و شخص نمازگزارشنوا باشد و محیط شلوغ و پر سر و صدا نباشد و باد نوزد؛ اما اگر صدایموذن ضعیف باشد و شخص شنونده حواسش پرت باشد و محیط پر سر و صدا باشد،کم هستند کسانی که [با این شرایط] صدای اذان را بشنوندالأم (۱/ ۲۲۱).

نوویمی‌گوید: شنیدنی معتبر است که موذن در یکسوی شهر باشد و محیط آرام و بی‌سر و صدا باشد و باد نوزد و او[یعنی شنونده] شنوا باشد؛ اما اگر نشنوند [شرکت در جماعت] برایشالزامی نیست المجموع (۴/ ۳۵۳).

ابنقدامه می‌گوید: جایی که غالبا صدای اذان در آنشنیده می‌شود به این صورت است که صدای موذن بلند باشد ودر جای بلند بایستد و باد نوزد و محیط ساکت باشد و شنونده حواسشپرت و مشغول نباشد المغنی (۲/ ۱۰۷).