Sadece Cuma namaz kılmakla yetinen kimse kâfir değil midir?

Cevap:

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Namazı terk edenin kâfir olduğunu söyleyen âlimler, küfrü
gerektiren terkin miktarının ne kadar olduğu konusunda
görüş ayrılığına düşmüşlerdir. Bu
görüşte olan âlimlerin çoğunluğu, bir veya iki vakit farz
namazı (kasten) terk etmekle kâfir olunacağı görüşüne
varmıştır.

Bazı âlimler ise, namazı terk edenin, ancak namazı tamamen
terk ettiği takdirde kâfir olacağı görüşüne
varmışlardır.

Birinci görüşü, sahâbe ve tâbiîn’den, İshak b. Râheveyh
-Allah ona rahmet etsin- nakletmiştir.

İmam Muhammed b. Nasr el-Mervezî -Allah ona rahmet etsin-
şöyle demiştir:

“İshak’ı (b. Râheveyh) şöyle derken işittim: ‘Rasûlullah
-sallallahu aleyhi ve sellem-‘den namazı terk edenin kâfir olduğunu
işittim. Aynı şekilde Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve
sellem-‘den günümüze kadar ilim ehlinin görüşü şu olmuştur:
Mazeretsiz olarak vakti çıkıncaya kadar namazı kasten terk eden
kâfirdir.

Namazın vaktinin gitmesi demek; öğle namazını
güneş batıncaya, akşam namazını ise fecir doğuncaya
kadar ertelemektir.

Namazların son vakitlerini belirttiğimiz gibi
kılmasının sebebi; çünkü Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-
Arafat’ta, Müzdelife’de ve yolculukta iki namazı birleştirmiş,
birisini diğerinin vaktinde kılmıştır. Nebi
-sallallahu aleyhi ve sellem-, iki namazdan birincisini, bir durumda ikinci
namaz için, başka bir durumda ise ikinci namazı, birinci namaz için
vakit kılınca, özür hâlinde iki namazın vakti bir vakit
olmuştur. Nitekim âdet gören kadın, güneş batmadan
önce âdetten temizlenirse, öğle ve ikindi namazlarını
kılması gerekir. Eğer gecenin sonunda âdetten temizlenirse,
akşam ve yatsı namazlarını da kılması
gerekir.”[1]

İmam Muhammed b. Nasr -Allah ona rahmet etsin-, imam Ahmed’den -Allah
ona rahmet etsin- onun şöyle dediğini nakletmiştir:

“Namazı kasten terk edenden başka hiç kimse bir günah
sebebiyle tekfir edilemez. Eğer bir namazı, diğer namazın
vakti girinceye kadar terk ederse (ertelerse), üç defa tevbe etmesi
istenir.”

İmam Muhammed b. Nasr -Allah ona rahmet etsin-, yine Abdullah b.
Mübârek’ten onun şöyle dediğini nakletmiştir:

“Kim, hiçbir sebep olmadan bir namazı kasten terk eder ve bir
namazı, diğer namazın vaktine girdirirse (ikinci namazın
vaktinde kılarsa), kâfir olur.”[2]

İbn-i Hazm -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:

“Ömer b. Hattab, Muaz b. Cebel, İbn-i Mes’ud ve bir grup
sahâbeden, Abdullah b. Mübârek, Ahmed b. Hanbel, İshak b. Râheveyh’den ve
tam 17 sahâbeden bize naklediğildiğine göre, vakti
çıkıncaya kadar bir farz namazı kasten terk edenin kâfir ve
mürted olduğudur. İmam Mâlik’in arkadaşı Abdullah b. el-Mâceşûn,
Abdulmelik b. Habib el-Endelusî ve başkaları da bu
görüştedirler.”[3]

İbn-i Hazm -Allah ona rahmet etsin- yine şöyle
demiştir:

“Ömer, Abdurrahman b. Avf, Muaz b. Cebel, Ebu Hureyre ve
başka sahâbeden nakledildiğine göre, vakti çıkıncaya
kadar bir farz namazı kasten terk edenin kâfir ve mürted
olduğudur.”[4]

Değerli âlim Abdulaziz b. Baz’ın -Allah on arahmet etsin-
başkanlığındaki İlmî Araştırmalar ve Dâimî
Fetvâ Komisyonu da bu şekilde fetvâ vermiştir.[5]

İkinci görüşe gelince, bu, namazı terk edenin, ancak
namazı tamamen terk ettiği takdirde kâfir olacağı
görüşüdür. Şeyhulislam İbn-i Teymiyye -Allah ona rahmet
etsin- de bu görüştedir.Bununla birlikte bir kimse, bazı
namazları terk eder de devlet başkanı veya
yardımcısı namaz kılmaya çağırır da hâlâ
namaz kılmazsa, bu kimsenin kâfir olduğu hükmüne
varmıştır.

Şeyhulislam İbn-i Teymiyye -Allah ona rahmet etsin- önce
namaz kılan, sonra terk edenin, kalbinde namazı tamamen terk etmeye
azmetmişse, içten kâfir olduğu, yani kendisi ile Allah Teâlâ
arasında olduğu hükmüne varmıştır.”[6]

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona rahmet etsin- de
bu görüşe varmış ve şöyle demiştir:

“Delillerden anlaşıldığına göre
namazı ancak devamlı olarak terk eden kimse kâfir olur. Yani bir
kimse, kendisini namazı terk etmeye alıştırmışsa,
yani ne öğle, ne ikindi, ne akşam, ne yatsı, ne de sabah
namazını kılıyorsa, işte bu kimse kâfir olur.
Eğer bir veya iki vakit farz namaz kılıyorsa, bu kimse kâfir
olmaz. Çünkü bu kimseye ‘namazı terk etti’ denilemez. Nitekim Nebi
-sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

بَيْنَ الرَّجُلِ وَ بَيْنَ الْكُفْرِ وَالشِّرْكِ تَرْكُ الصَّلاَةِ.
[رواه مسلم]

“Kişi ile küfür ve şirk arasındaki
sınır; namazın terkidir.”[7]

Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-:
‘Terku’s-salât’ demiş, ‘Terku salâtin” (nekire) dememiştir.”[8]

Sadece Cuma namazı kılan ve başka
namaz kılmayan kimsenin hükmüne gelince, bu konuda İbn-i Useymîn’e
âit herhangi yazılı bir fetvâ bulamadık. Fakat biz, bu soruyu (o
hayattayken) kendisine sözlü olarak sorduk ve bize şöyle cevap
verdi:

-Görünen o ki, bu kimse kâfirdir.”

Çünkü Cuma namazı, haftalık
otuz beş vakit farz namaza oranla çok azdır. Bunu yapan kimseye namaz
kılıyor denilemez. Aksine bu, namazı terk eden kimsedir.

Allah Teâlâ en iyi bilendir.

[1]
Ta’zim Kadri’s-Salat, c: 2, s: 929

[2]
Ta’zim Kadri’s-Salat, c: 2, s: 929

[3]
el-Faslu fi’l-Mileli ve’l-Ehvâi ve’n-Nihel, c:
3, s: 128

[4]
el-Muhallâ, c: 2, s: 15

[5]
Bkz: İlmî Araştırmalar ve Dâimî
Fetvâ Komisyonu Fetvâları, c: 6, s: 40,50

[6]
Mecmû Fetâvâ İbn-i Teymiyye, c: 22, s: 49
ve c: 7, s: 615. Şerhu’l-Umde, c: 2, s: 94

[7]
Müslim

[8]
eş-Şerhu’l-Mumti’, c: 2, s: 26