Sadece Cuma namaz kılmakla yetinen kimse kâfir değil midir?

Cevap:

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Namazı terk edenin kâfir olduğunu söyleyen âlimler, küfrügerektiren terkin miktarının ne kadar olduğu konusundagörüş ayrılığına düşmüşlerdir. Bugörüşte olan âlimlerin çoğunluğu, bir veya iki vakit farznamazı (kasten) terk etmekle kâfir olunacağı görüşünevarmıştır.

Bazı âlimler ise, namazı terk edenin, ancak namazı tamamenterk ettiği takdirde kâfir olacağı görüşünevarmışlardır.

Birinci görüşü, sahâbe ve tâbiîn’den, İshak b. Râheveyh-Allah ona rahmet etsin- nakletmiştir.

İmam Muhammed b. Nasr el-Mervezî -Allah ona rahmet etsin-şöyle demiştir:

“İshak’ı (b. Râheveyh) şöyle derken işittim: ‘Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-‘den namazı terk edenin kâfir olduğunuişittim. Aynı şekilde Rasûlullah -sallallahu aleyhi vesellem-‘den günümüze kadar ilim ehlinin görüşü şu olmuştur:Mazeretsiz olarak vakti çıkıncaya kadar namazı kasten terk edenkâfirdir.

Namazın vaktinin gitmesi demek; öğle namazınıgüneş batıncaya, akşam namazını ise fecir doğuncayakadar ertelemektir.

Namazların son vakitlerini belirttiğimiz gibikılmasının sebebi; çünkü Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-Arafat’ta, Müzdelife’de ve yolculukta iki namazı birleştirmiş,birisini diğerinin vaktinde kılmıştır. Nebi-sallallahu aleyhi ve sellem-, iki namazdan birincisini, bir durumda ikincinamaz için, başka bir durumda ise ikinci namazı, birinci namaz içinvakit kılınca, özür hâlinde iki namazın vakti bir vakitolmuştur. Nitekim âdet gören kadın, güneş batmadanönce âdetten temizlenirse, öğle ve ikindi namazlarınıkılması gerekir. Eğer gecenin sonunda âdetten temizlenirse,akşam ve yatsı namazlarını da kılmasıgerekir.”[1]

İmam Muhammed b. Nasr -Allah ona rahmet etsin-, imam Ahmed’den -Allahona rahmet etsin- onun şöyle dediğini nakletmiştir:

“Namazı kasten terk edenden başka hiç kimse bir günahsebebiyle tekfir edilemez. Eğer bir namazı, diğer namazınvakti girinceye kadar terk ederse (ertelerse), üç defa tevbe etmesiistenir.”

İmam Muhammed b. Nasr -Allah ona rahmet etsin-, yine Abdullah b.Mübârek’ten onun şöyle dediğini nakletmiştir:

“Kim, hiçbir sebep olmadan bir namazı kasten terk eder ve birnamazı, diğer namazın vaktine girdirirse (ikinci namazınvaktinde kılarsa), kâfir olur.”[2]

İbn-i Hazm -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:

“Ömer b. Hattab, Muaz b. Cebel, İbn-i Mes’ud ve bir grupsahâbeden, Abdullah b. Mübârek, Ahmed b. Hanbel, İshak b. Râheveyh’den vetam 17 sahâbeden bize naklediğildiğine göre, vaktiçıkıncaya kadar bir farz namazı kasten terk edenin kâfir vemürted olduğudur. İmam Mâlik’in arkadaşı Abdullah b. el-Mâceşûn,Abdulmelik b. Habib el-Endelusî ve başkaları da bugörüştedirler.”[3]

İbn-i Hazm -Allah ona rahmet etsin- yine şöyledemiştir:

“Ömer, Abdurrahman b. Avf, Muaz b. Cebel, Ebu Hureyre vebaşka sahâbeden nakledildiğine göre, vakti çıkıncayakadar bir farz namazı kasten terk edenin kâfir ve mürtedolduğudur.”[4]

Değerli âlim Abdulaziz b. Baz’ın -Allah on arahmet etsin-başkanlığındaki İlmî Araştırmalar ve DâimîFetvâ Komisyonu da bu şekilde fetvâ vermiştir.[5]

İkinci görüşe gelince, bu, namazı terk edenin, ancaknamazı tamamen terk ettiği takdirde kâfir olacağıgörüşüdür. Şeyhulislam İbn-i Teymiyye -Allah ona rahmetetsin- de bu görüştedir.Bununla birlikte bir kimse, bazınamazları terk eder de devlet başkanı veyayardımcısı namaz kılmaya çağırır da hâlânamaz kılmazsa, bu kimsenin kâfir olduğu hükmünevarmıştır.

Şeyhulislam İbn-i Teymiyye -Allah ona rahmet etsin- öncenamaz kılan, sonra terk edenin, kalbinde namazı tamamen terk etmeyeazmetmişse, içten kâfir olduğu, yani kendisi ile Allah Teâlâarasında olduğu hükmüne varmıştır.”[6]

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona rahmet etsin- debu görüşe varmış ve şöyle demiştir:

“Delillerden anlaşıldığına görenamazı ancak devamlı olarak terk eden kimse kâfir olur. Yani birkimse, kendisini namazı terk etmeye alıştırmışsa,yani ne öğle, ne ikindi, ne akşam, ne yatsı, ne de sabahnamazını kılıyorsa, işte bu kimse kâfir olur.Eğer bir veya iki vakit farz namaz kılıyorsa, bu kimse kâfirolmaz. Çünkü bu kimseye ‘namazı terk etti’ denilemez. Nitekim Nebi-sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

بَيْنَ الرَّجُلِ وَ بَيْنَ الْكُفْرِ وَالشِّرْكِ تَرْكُ الصَّلاَةِ. [رواه مسلم]

“Kişi ile küfür ve şirk arasındakisınır; namazın terkidir.”[7]

Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-:’Terku’s-salât’ demiş, ‘Terku salâtin” (nekire) dememiştir.”[8]

Sadece Cuma namazı kılan ve başkanamaz kılmayan kimsenin hükmüne gelince, bu konuda İbn-i Useymîn’eâit herhangi yazılı bir fetvâ bulamadık. Fakat biz, bu soruyu (ohayattayken) kendisine sözlü olarak sorduk ve bize şöyle cevapverdi:

-Görünen o ki, bu kimse kâfirdir.”

Çünkü Cuma namazı, haftalıkotuz beş vakit farz namaza oranla çok azdır. Bunu yapan kimseye namazkılıyor denilemez. Aksine bu, namazı terk eden kimsedir.

Allah Teâlâ en iyi bilendir.

[1]Ta’zim Kadri’s-Salat, c: 2, s: 929

[2]Ta’zim Kadri’s-Salat, c: 2, s: 929

[3]el-Faslu fi’l-Mileli ve’l-Ehvâi ve’n-Nihel, c:3, s: 128

[4]el-Muhallâ, c: 2, s: 15

[5]Bkz: İlmî Araştırmalar ve DâimîFetvâ Komisyonu Fetvâları, c: 6, s: 40,50

[6]Mecmû Fetâvâ İbn-i Teymiyye, c: 22, s: 49ve c: 7, s: 615. Şerhu’l-Umde, c: 2, s: 94

[7]Müslim

[8]eş-Şerhu’l-Mumti’, c: 2, s: 26