Ben, Cidde’de yaşıyorum ve ikinci yıl, ben ve eşim hac farîzasını edâ ettik. Fakat hacdan sekiz gün önce umreyi edâ etmek için, (Cidde’deki) evimizden ihrama gireceğimiz yerde Mekke’deki Âişe mescidinden (Ten’im’den) ihrama girdik.
Bu yaptığımız şey, doğru mudur?
Yoksa fidye vermemiz mi gerekir?
Fidye vermemiz gerekiyorsa onu nasıl vermeliyiz?
Bu fidye kimlere verilmelidir?
Cidde’de yaşayan ve hac için Mekke’den ihrama giren kimse
Soru: 127499
Allah'a hamdolsun ve peygamberine ve ailesine salat ve selam olsun.
Hamd, yalnızca Allah’adır.
Her kim, Cidde halkından olur da hac veya umreyapmak isterse, oradan ihrama girmelidir. Çünkü Cidde, mikatsınırları içerisinde sayılır. Cidde halkınınhükmü, mikat yerlerinin içerisinde ikâmet eden ve Mekke’ye komşu olankimselerin hükmü gibidir. Buna göre bu kimseler, hac veya umre için niyetettikleri yerden ihrama girerler.
Nitekim Abdullah b. Abbas’ın -Allah ondan vebabasından râzı olsun- rivâyet ettiği hadiste o şöyledemiştir:
وَقَّتَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِوَسَلَّمَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ ذَا الْحُلَيْفَةِ وَلِأَهْلِ الشَّأْمِالْجُحْفَةَ وَلِأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنَ الْمَنَازِلِ وَلِأَهْلِ الْيَمَنِيَلَمْلَمَ هُنَّ لِأَهْلِهِنَّ وَلِكُلِّ آتٍ أَتَى عَلَيْهِنَّ مِنْ غَيْرِهِمْمِمَّنْ أَرَادَ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ فَمَنْ كَانَ دُونَ ذَلِكَ فَمِنْ حَيْثُأَنْشَأَ حَتَّى أَهْلُ مَكَّةَ يُهِلُّونَ مِنْهَا. [ رواه البخاري ومسلم ]
“Hiç şüphe yok ki Peygamber -sallallahu aleyhi vesellem- Medine halkı içinZul-Huleyfe’yi, Şam halkı için el-Cuhfe’yi, Necd halkı içinKarnu’l-Menâzil’i, Yemen halkı için ise Yelemlem’i mikat yeri tayin ettive (şöyle buyurdu):
-Mikatlar, hac ve umre yapmak isteyen (adı geçen) beldelerin halkları ile obeldelerin halklarından olmayıp o mikatlar üzerinden gelenleriçindir. Bu mikatların sınırları içerisinde ikâmet edenise, âilesinin bulunduğu yerden ihrama girer. Hatta Mekke halkı,Mekke’den telbiye getirerek ihrama girerler.” (Buhârî; hadis no: 1526.Müslim; hadis no: 1181).
Değerli âlim Abdulaziz b. Baz-Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyledemiştir:
“Mikatların dışında ikâmet edenumrecinin, Mekke’ye gelirken uğradığı ilk mikat yerindenihrama girmesi gerekir. Eğer Cidde, Ummu Selem, Bahra, Zîme ve Şerâi’halklarımikatlarınsınırları içerisinde ikâmet ediyorsa, hac veya umre yapmayaniyet ettiği yerden ihrama girmesi gerekir.” (“İslâmîFetvâlar”; c: 2, s: 690).
Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn de -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyledemiştir:
“Cidde halkından olduğu halde umre yapmayaniyet eden kimsenin, Cidde’den ihrama girmesi ve ihramınıgeciktirmemesi gerekir.” (Muhammed b. Salih el-Useymîn; “AçıkKapı Görüşmesi”; 24/121).
Yukarıda zikredilen hususlara binâen deriz ki:
Âişe mescidinden ihrama girmektenkastınız, hacdan önce eşinizinle beraber edâ ettiğinizumre için girdiğiniz ihram ise, girmeniz gereken yer olan ikâmet yerinizCidde’den ihrama girmeyerek mikat yerini ihramsız geçmiş oldunuz. Siziniçin daha ihtiyatlı olan; her biriniz için Mekke’de bir kurban (cezâkurbanı) kesmeniz, etini oradaki yoksullara dağıtmanız veondan hiçbir şey yememenizdir.”
Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona rahmet etsin- yine şöyledemiştir:
“Bir insan, hac veya umre için, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-‘in tayin ettiği miklatlarındışında bir yerden ihrama girerse, ihram gerekli ve sahihtir. Hacve umre de sahihtir. Fakat âlimler şöyle demektedirler:
İhramınmikat yerinden olması, haccın veya umreninfarzlarındandır.Haccın veya umrenin farzlarından birisiniterk edenin, bu noksanlığını gidermesi için bir kurbankesmesi gerekir. Bu kurbanın Mekke’de kesilmesi, etinin oradaki yoksullaradağıtılması ve etinden hiçbir şey yememesi gerekir.
Sonrabazı âlimler şöyle demişlerdir:
Eğerkurban kesmeye gücü yetmezse, on gün oruç tutması gerekir.
Bazıâlimler ise, hiçbir şey gerekmez, demişlerdir.
Bu konudadoğru olan görüş; kurban kesmeye gücü yetmiyorsa, kendisine hiçbirşey gerekmez. Çünkü farzı terk ettiğinden dolayıfidye vermesi gereken kimsenin, gücü yetmediği takdirde on gün oruçtutması gerektiğine dâir sahih bir delil yoktur.” (Muhammed b. Salih el-Useymîn; “Açık KapıGörüşmesi”; 14/175).
Eğer Âişe mescidinden girdiğinizihram, hac için ise ve umre için de Cidde’den ihrama girmişseniz, bukonuda size bir şey gerekmez. Bununla birlikte hac için Mekke veyabaşka bir şehirde konakladığınız yerden ihramagirmeniz gerekirdi.Âişe mescidine veya haremsınırları dışındaki başka bir yereçıkmanız gerekmezdi.
Kaynak:
İslam Soru-Cevap Sitesi