Mescid-i Haram’ın avlusunda (tavaf yapılan alanda) boş yer olduğu halde Mescid-i Haram’ın terasında namaz kılmanın hükmü

Hamd,
yalnızca Allah’adır.

Birincisi:

İmama
uyanlar, Mescid-i Haram’ın içerisinde olup imamı görüyorlar veya
onun tekbirlerini işitiyorlar ve ona uymak mümkün oluyorsa, namaz
sahihtir/geçerlidir.

İmam
Nevevî -Allah ona rahmet etsin- bu konuda
şöyle demiştir:

“İmam
ve imama uyan kimse için üç hâl vardır:

Birincisi:
İmam ve imama uyan kimsenin, imama uymanın sahih olduğu
aynı mescitte bulunmasıdır. Mescidin büyük olması sebebiyle
imam ile imama uyan kimse arasındaki mesafe ister uzak olsun, isterse
yakın olsun fark etmez.

Yine, ister
aynı binada olsun, isterse farklı binada olsun fark etmez.
Tıpkı mescidin avlusu, suffesi ve mahzeni (bodrumu) gibi.

İmamın
namazını biliyor ve imamın önünde saf tutmuyorsa, Mescid-i
Haram’dan sayılan terası, avlusu ve minaresi gibi yerlerde
kılınan namaz sahihtir/geçerlidir. İmama uyan kimse, ister
imamdan yüksekte olsun, isterse aşağıda olsun fark etmez. Bu
konuda âlimler arasında görüş ayrılığı
yoktur. Ashâbımız (Şâfiî âlimleri) bu konuda müslümanların
icmâ ettiklerini nakletmişlerdir…” (“el-Mecmû'”, c: 4, s:
195)

Alauddîn
el-Mirdâvî -Allah
ona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:

“…İmama
uyan kimse mescitte ise, safların birbirine bitişik olması
ihtilafsız şart değildir. İmam Âmidî böyle
demiştir. Mecduddîn İbn-i Teymiyye bu konuda icmâ olduğunu
nakletmiştir.” (“el-İnsâf”, c: 2, s: 293)

İkincisi:

Bu durumda
en fazîletlisi;bu konuda gelen hadisler gereğince imama uyan kimsenin,
(namaza dururken) imamına yakın olmaya
çalışmasıdır.

Bu hadislerden
bazıları şunlardır:

1. Ebu Saîd
el-Hudrî’nin -Allah ondan
râzı olsun-, Rasûlullah
-sallallahu aleyhi ve sellem-‘den rivâyet ettiği şu hadistir:

أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَأَى فِي
أَصْحَابِهِ تَأَخُّرًا، فَقَالَ لَهُمْ: تَقَدَّمُوا فَأْتَمُّوا بِي، وَلْيَأْتَمَّ
بِكُمْ مَنْ بَعْدَكُمْ، لَا يَزَالُ قَوْمٌ يَتَأَخَّرُونَ حَتَّى يُؤَخِّرَهُمُ
اللَّهُ. [ رواه مسلم ]

“Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-ashâbının gerilerde saf
tutmaya çalıştığını gördü.

Bunun
üzerine onlara şöyle buyurdu:

– Öne
doğru gelerek bana uyun! Sizden
sonrakiler de sizin fiilerinizi örnek alarak benim fiillerime uysunlar. Bir topluluk birinci
saftan geri kalmaya devam ettikçe,
Allah da onları rahmetinden,
büyük fazîletinden ve yüce makamındangeri bırakır.” (Müslim;
hadis no: 438)

2. Câbir b.
Semura’nın -Allah
ondan râzı olsun- rivâyet ettiği hadiste Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-
şöyle buyurmuştur:

أَلَا تَصُفُّونَ كَمَا تَصُفُّ الْمَلَائِكَةُ عِنْدَ
رَبِّهَا؟ فَقُلْنَا :
يَا
رَسُولَ اللَّهِ! وَكَيْفَ تَصُفُّ الْمَلَائِكَةُ عِنْدَ رَبِّهَا؟ قَالَ :
يُتِمُّونَ الصُّفُوفَ الْأُوَلَ وَيَتَرَاصُّونَ فِي
الصَّفِّ. [ رواه مسلم ]

“Meleklerin,
Rableri huzurunda saf tuttukları gibi saf tutmak istemez misiniz?”

Bunun
üzerine biz:

-Ey Allah’ın elçisi! Melekler,
Rablerinin huzurunda nasıl saf tutarlar? diye sorduk.

(Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-) buyurdu ki:

-Onlar ön safları tamamlar ve
safları birbirine perçinlenmiş gibi sımsıkı
tutarlar.” (Müslim, hadis no: 430)

3. Enes b.
Mâlik’ten
-Allah ondan
râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu
aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

أَتِمُّوا
الصَّفَّ
الْمُقَدَّمَ ثُمَّ الَّذِي يَلِيهِ، فَمَا كَانَ مِنْ نَقْصٍ فَلْيَكُنْ
فِي الصَّفِّ
الْمُؤَخَّرِ. [ رواه أبو داود وصححه الألباني في صحيح أبي داود ]

“Önce
birinci safı doldurun, sonra ikinci safı doldurun. Eksik kalırsa son safta kalsın.
(Ebu Davud, hadis no: 671. Elbânî, ‘Sahih-i Ebî Dâvud’da
hadis sahihtir, demiştir.)

Fakat imama uyan kimse,aşırı sıcak
olması veya yağmur yağması sebebiyle Mescid-i Haram’ın
avlusunda namaz kıldığı takdirde zarar görüyorsa veya
namazında huşu duyamıyorsa, zarar görmeyeceği
kapalı bir yerde namaz kılmasında bir sakınca yoktur. Namazı,
Mescid-i Haram’ın bodrum katında veya birinci katında
kılmasında bir fark yoktur. Bu durum, safların birbirine
bitişik olmamasına sebep olsa bile bir zararı olmaz.

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allah
ona rahmet etsin-:

“İster Mescid-i Haram’da olsun, isterse
başka bir mescitte olsun, birinci katta yer olduğu halde mescidin
ikinci katında namaz kılmanın hükmü nedir?”

Diye sorulmuş, bunun üzerine o şöyle cevap
vermiştir:

“Eğer kendisiyle beraber başka birisi
varsa, yani tek başına saf tutmamışsa, mescidin ikinci
katında kılınan namaz câizdir. Fakat insanlarla birlikte
onların yanında namaz kılması daha fazîletlidir. Çünkü
insanlarla birlikte onların yanında namaz kıldığı
takdirde imama daha yakın olur. İmam daha yakın
kılınan namaz ise daha fazîletlidir.” (“Mecmû’ Fetâvâ
İbn-i Useymîn”; c: 13, s: 25)

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona
rahmet etsin-:yine bu konuda şöyle demiştir:

“… Fakat bana söyler misin? Hangisi daha
fazîletlidir? İmamın bulunduğu katta mı namaz
kılması daha fazîletlidir, -çünkü bu durumda imama daha yakındır-
yoksa mescidin terasında mı kılmak daha fazîletidir?

Burada deriz ki: Eğer mescidin terasında daha
huşu ile namaz kılabiliyor, kalben daha hazır ve gürültüden uzak
olabiliyorsa, bu takdirde mescidin terasında kılınan namaz daha
fazîletlidir. Çünkü ibâdetin kendisiyle ilgili olan fazîletin gözetilmesi,
ibâdetin mekanı ile ilgili fazîletin gözetilmesinden daha
evlâdır.” (“Açık Kapı Buluşması”)

Allah Teâlâ en iyi
bilendir.