Bir câminin yapımına katkıda bulunan kimseye: “Kim, Allah rızâsı için bir mescit yaparsa, Allah da ona (cennette) onun benzerini (onun gibi bir köşk) yapar.” Bu hadiste belirtilen ecir ona verilir mi?

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Câmilerin yapımı,imar edilmesi ve namaz kılanlara hazır hâle getirilmesi, AllahTeâlâ’nın, karşılığında büyük sevaplarvâdettiği en fazîletli amellerdendir. Bu amel, sevâp ve ecri, insanınvefâtından sonra bile devam eden sadaka-i câriyedendir.

Nitekim Allah Teâlâ bukonuda şöyle buyurmuştur:

إِنَّمَايَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللهِ مَنْ آمَنَ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَالصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَنْيَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ [سورة التوبة الآية: 18]

“Allah’ın mescitlerini,ancak Allah’a ve âhiret gününe îmân eden, namazı dosdoğru kılan,zekâtı veren ve Allah’tan başkasından korkmayan kimseler imâreder.İşte doğru yolu bulmaları umulanlarbunlardır.”[1]

Nebi -sallallahu aleyhi vesellem- de bu konuda şöyle buyurmuştur:

مَنْ بَنَى مَسْجِدًابَنَى اللهُ لَهُ مِثْلَهُ فِي الْجَنَّةِ. [رواه البخاري ومسلم]

“Kim, (Allah rızâsıiçin) bir mescit yaparsa, Allah da ona (cennette) onun benzerini (onun gibi bir köşk) yapar.”[2]

Câbir b. Abdullah’tan -Allahondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre,Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

وَمَنْ بَنَى مَسْجِدًا كَمَفْحَصِ قَطَاةٍ أَوْأَصْغَرَ، بَنَى اللهُ لَهُ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ. [ رواه ابن خزيمة وصححهالألباني ]

“Kim (Allah rızâsı için) ormantavuğunun yuvası kadar veya daha küçük bir mescit inşa ederse,Allah da ona cennette bir ev (köşk) yapar.”[3]

Burada orman tavuğununyuvasının özellikle zikredilmesi sebebi şudur: Çünküorman tavuğu bir ağacın içinde veya bir dağıntepesinde yumurtlamaz. Orman tavuğu, diğer kuşlara nazaran yuvasınıdüz bir yere ve sade bir şekilde yapar. Bu sebeple mescit ormantavuğunun yuvasına benzetilmiştir.[4]

İlim ehli bu konudaşöyle demişlerdir:

Hadiste geçen ibâre,mübalağa içindir. Yani yapılan mescit, bu kadar (orman tavuğununyuvası kadar) küçük olsa bile, demektir.

Bir mescidin veya câmininyapımına katkıda bulunan kimseye, katkıda bulunduğukadar ecir vardır. Ayrıca iyilik ve takvâda başkasınayardımcı olduğu için de kendisine yine ecir vardır.

Değerli âlim Muhammedb. Salih el-Useymîn’e -Allah ona rahmet etsin-:

“İki veya üçkişi veyahut da daha fazla kişiler bir mescidin yapımınakatkıda bulunmuşlarsa (ortak olmuşlarsa), onlardan her birisinebir mescit yapmış ecri verilir mi, yoksa daha az mı ecir verilir?”diye sorulmuş, bunun üzerine o şöyle cevap vermiştir:

“İzâ Zulzilet(Zilzâl) sûresini okudun mu? Allah Teâlâ sûrenin sonunda ne buyuruyor?

Soruyu soran:

فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ.[سورة الزلزلة الآيتان:7]

“Kim zerreağırlığınca hayır işlemişse, onu(n mükâfatını) görür.”[5] 

Muhammed b. Salihel-Useymîn:

فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ. وَمَنْيَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ [سورة الزلزلة الآيتان:7-8]

“Kim zerreağırlığınca hayır işlemişse, onu(n mükâfatını) görür.Kim de zerreağırlığınca kötülük işlemişse, onu(ncezasını) görür.”[6]

Herkes,yaptığı kadar ecir alır. Fakat bu kimseye, diğertaraftan ikinci bir ecir daha verilir. O da iyilik üzereyardımlaşmasından dolayıdır. Çünkü buşahıslardan her birisi, az da olsa elindekini verip bir arayagelmeseydi, bu mescit yapılamazdı. Dolayısıyla ona derizki: Sana hem kendi amelinin ecri verilir, hem de mescidin yapımınayardımcı olduğun için ecir verilir.

Şu da bunun gibidir:Bir adam, 100 riyal infak etti. Bu, ecri kendisinin olan bir sadakadır.Diğer taraftan mescidin yapımına katkıda bulunmak için 100riyal infak etti. Bu ikinci infakı, iki yönden faydalıdır:

Birincisi: Ameldir, yani buparanın ecri.

İkincisi: Mescidinmeydana gelmesine yardımcı olmak.

Fakat bu kimse, mescidinyapımına yirmi bin riyal bağışta bulunsa, başkabirisi de yirmi riyal bağışta bulunsa, her ikisinin ecrininaynı olduğunu söylememiz mümkün değildir. Her birisinin mescidintamamını yapmış gibi ecir alması, mümkündeğildir.

Bakar mısınkardeşim! Sevâp, amelin miktarına göredir.

Deriz ki: Bu kimseninamelinin ecri, infak ettiği kadardır. Ayrıca mescidinyapımına yardımcı olduğu için de ona ecirvardır.”[7]

İlmîAraştırmalar ve Dâimî Fetvâ Komisyonu âlimlerine:

“Bir kimse, bir topluluklabirlikte bir câmi veya mescidin yapımı için önce kendisiadına, sonra da âilesi adına bir miktar para bağıştabulunursa, onlardan her birisi için bir sadaka-i câriye sayılırmı?” diye sorulmuş, bunun üzerine komisyon âlimlerişöyle cevap vermişlerdir:

“Câmi veya mescidinyapımı veya yapımına katkıda bulunmak içinmalını harcamak, kendisi veya başkası adına infak edenkimsenin niyeti güzelve infak edilenmal da helal kazançtan olursa, bu sadaka-i câriye sayılır.”[8]

Eğer kardeşlerin,mescidin arazisinin satın alınmasına veya yapımınakatkıda bulunurlarsa (ortak olurlarsa), hepinize ecir ve sevâpvardır.

Bu sorudan başka birsoru daha çıkar ki o da şudur:

Küçük bir mescityaptırmak mı, yoksa büyük bir mescidin yapımınakatkıda bulunmak mı? Hangisi daha fazîletlidir?

Değerli âlim Muhammedb. Salih el-Useymîn’in -Allah ona rahmet etsin- bu konuda bir fetvâsıbulunmaktadır.

Faydalı olmasısebebiyle bu fetvâyı size sunuyorum.

Değerli âlim Muhammedb. Salih el-Useymîn’e -Allah ona rahmet etsin-:

“İnsanlardanbazı, bir miktar para ile bir mescit yaptırmak istiyorsa, hangisidaha fazîletlidir: Sürekli artan nüfus sebebiyle ilerideyıktırılmasına ve genişletilmesine gerek kalmayacakşekilde büyük bir mescit yapımına başkasını ortaketmek mi,yoksa hiç kimseyi ortak etmeden tek başına küçük bir mescityaptırmak mı?” diye sorulmuş, bunun üzerine oşöyle cevap vermiştir:

“Birincisi dahafazîletlidir. Çünkü küçük binanın çevresinde önce az insanbulunabilir. Fakat daha sonra zamanla nüfus artınca o mescidinyıkılıp yeniden yapılması gerekir. Ancak küçükmescidin ehli, büyük mescidin ehlinden daha çok bu küçük mescide ihtiyaçduyuyorsa, bu takdirde onlar için en fazîletlisi, ihtiyaçlarınıgiderecek olan küçük mescidi yaptırmaları daha evlâdır.Fakatbüyük mescidin yapılmasına katkıda bulunmak daha güzeldir.Çünkü bu, daha garantilidir.

Dolayısıyla bumesele detaylıdır:

Küçük mescidin ehli,şimdi mescidi yıkmak ve yerine yenisini yapmak zorunda ise, butakdirde (küçük mescidi yaptırmak), büyük mescidin yapımınakatkıda bulunmaktan daha fazîletlidir. Yok eğer mescidiyıktırmak ve yerine yenisini yaptırmak zorunda değilse, butakdirde büyük mescidin yapımına katkıda bulunmak daha fazîletlidir.”[9]

“Bazıâlimler:

وَمَنْ بَنَى مَسْجِدًا كَمَفْحَصِ قَطَاةٍ أَوْأَصْغَرَ، بَنَى اللهُ لَهُ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ. [ رواه ابن خزيمة وصححهالألباني ]

“Kim (Allah rızâsı için) ormantavuğunun yuvası kadar veya daha küçük bir mescit inşa ederse,Allah da ona cennete bir ev (köşk) yapar.”[10]

Hadisi, zahirianlamındadır, demişlerdir. Bununla kastedilen şudur:

Bir topluluk bir mescidinyapımına ortak olursa, yani her bir ferdin mescidinyapımına katkısı, orman tavuğunun yuvası kadarolursa, Allah ona cennette bir köşk yapar. Zirâ Allah Teâlâ’nınlütuf ve ihsanı geniştir.”[11]

Allah Teâlâ en iyibilendir.

[1] Tevbe Sûresi: 18

[2] Buhârî, hadis no:450. Müslim, hadisno: 533

[3] İbn-i Huzeyme rivâyet etmiş,Elbânî de “hadis, sahihtir” demiştir.

[4] Bkz: ed-Dumeyrî,”Hayatu’l-Hayavan”.

[5] Zilzâl Sûresi: 7

[6] Zilzâl Sûresi: 7-8

[7] Muhammed b. Salih el-Useymîn,”Açık Kapı Buluşması”, c: 21, s: 230

[8]“İlmî Araştırmalar ve Dâimî Fetvâ KomisyonuFetvâları”, c: 6, s: 237

[9] Muhammed b. Salih el-Useymîn,”Açık Kapı Buluşması”, c: 18, s: 24

[10] İbn-i Huzeyme rivâyet etmiş,Elbânî de “hadis, sahihtir” demiştir.

[11] “Fethu’l-Bârî”, 450 noluhadisin şerhi.