İmam Ahmed’in -Allah ona rahmet etsin-, kabrin yanında Kur’an okunmasını nehyetmekten vazgeçtiğine dâir kıssası doğru değildir

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Birincisi:

Kabirlerin üzerine Kur’an
okumak, (taziye için) büyük çadırlar kurmak, ölünün ölüm
yıldönümünü kutlamak ve bu tören için Kur’an okuyan kimseler
(kâriler) getirtmek, dînde sonradan çıkarılan bid’atlardandır.

Ölü için
yapılması meşrû olan ameller şunlardır: Ölüye duâ
etmek, onun adına sadaka vermek, dost ve arkadaşlarına ikramda bulunmak,
borcunu ödemek, dînen geçerli olan vasiyetini yerine getirmek ve onun
yakın akrabalarına silâ-i rahimde bulunmaktır. Eğer hac
veya umre yapmamışsa, velisi konumunda olan kimse, onun adına
hac ve umre yapmalıdır.

Abdulaziz b. Baz -Allah ona rahmet etsin- şöyle
demiştir:

“Kabirlerin yanında Kur’an
okumanın dînde hiçbir aslı yoktur.Hatta bu davranış,
bid’attır. Kabirler, ölümü hatırlamak, öğüt ve ibret
almak ve ölülere mağfiret ve rahmetle duâ etmek içindir.Ölülerin kabirlerinin
yanında Kur’an okumaya gelince, bu davranış onlara hiçbir fayda
vermez. Çünkü amelleri kesilmiştir. Onlara duâ etmek, onlar
adına sadaka vermek, onların yerine hac ve umre yapmak, onların
borçlarını ödemek, onlara bunlar fayda verir.Kabirlerinin
yanında Kur’an okumaya gelince, bu davranış meşrû
değildir.Aksine bid’attır.”[1]

Bu konuda (9979)
ve (83829) nolu soruların cevaplarına bakabilirsiniz.

İkincisi:

Ebu Bekir el-Hallâl -Allah ona rahmet etsin- şöyle
demiştir:

“Hasan b. Ahmed el-Verrâk bana
şöyle haber verdi: Bana,
Ali b. Musa el-Haddâd anlattı. Kendisi Sadûk idi. İbn-i Hammâd
el-Mukrî insanları ona yönlendirirdi.Bana şunu haber verdi:

Ben, Ahmed b. Hanbel ve
Muhammed b. Kudâme el-Cevherî ile bir cenazede beraberdim. Ölü
defnedilince âmâ bir adam kabrin başında oturdu ve Kur’an okumaya
başladı.

Bunun üzerine Ahmed ona:

-Hey! Be adam! Kabrin
yanında Kur’an okumam bid’attır!

Kabristandan
çıktıktan sonra Muhammed b. Kudâme, Ahmed b. Hanbel’e:

-Ey Abdullah’ın
babası! Mubeşşir el-Halebî hakkında ne dersin? Diye sordu.

İmam Ahmed:

-Sika (güvenilir) birisidir,
dedi.

-Ondan bir şey
yazdın mı? Dedi.

Ben:

-Evet, (yazdım) dedi.

-Mübeşşir, bana,
Abdurrahman b. el-Alâ b. el-Leclâc’dan, o da babasından naklettiğine
göre Abdurrahman, defnedildikten sonra başının ucunda
Bakara sûresinin başı ile sonunun okunmasını vasiyet etti.
Ve devamla dedi ki:Abdullah b. Ömer’in böyle vasiyet ettiğini
işittim.

Bunun üzerin Ahmed:

-O halde dön ve âmâ adama
(kabrin başında) Kur’an okumasını söyle!”[2] 

Bu isnad, huccet olamaz.Hasan
b. Ahmed el-Verrâk, kendisi meçhul (bilinmeyen birisi) olduğu gibi
hocası da bilinmemektedir.

Değerli âlim Elbânî -Allah ona rahmet etsin- bu eser hakkında
şöyle demiştir:

“Bu kıssanın, İmam Ahmed’den sâbit
oluşu konusunda şüpheler vardır. Zirâ bendeki ricâl
kitapları içerisinde el-Hallâl’in hocası, Hasan b. Ahmed
el-Verrâk’ın biyografisine rastlayamadım. Aynı şekilde
hocası Ali b. Musa el-Haddâd’ı da tanımıyorum. Eğer bu
sened hakkında râvisi sadûktur, denilse bile, görünen o ki, burada
söyleyen, adı geçen Hasan b. Ahmed el-Verrâk’tır. Onun durumunu
da (yukarıda belirttiğimiz şekilde) öğrenmiş
oldun.”[3]

el-Hallâl -Allah ona rahmet etsin- yine şöyle demiştir:

“Ebu Bekir b. Sadaka bize
şöyle haber verdi ve dedi ki:

Osman b. Ahmed b. İbrahim
el-Mevsılî’yi şöyle derken işittim:

“Ebu Abdullah Ahmed b.
Hanbel, bir cenazede Muhammed b. Kudâme el-Cevherî ile beraberdi. Ölü
kabre konulunca, bir adam kabrin yanında Kur’an okumaya başladı.

Bunun üzerine Ebu Abdullah
(Ahmed) adama:

-Kur’an okuyan adama uğra
ve ona: Bunu yapma (kabrin yanında Kur’an okuma)! Dedi.

Adam gidince Muhammed b.
Kudâme, Ahmed’e:

-Mübeşşir el-Halebî
nasıl birisidir? Diye sordu…. Kıssanın aynısını
zikretti.

Osman el-Mevsılî’nin
biyografisine rastlayamadım. Bundan dolayı onun rivâyeti de huccet
olamaz.

Üstelik kıssada zikredilen
Abdullah b. Ömer’e kadar olan isnad da zayıftır, sahih
değildir.Şer’î bir hükmün sâbit olması konusunda İmam Ahmed
b. Hanbel gibi birisinin bunu huccet kabul etmesi çok uzaktır.

Buna göre Abdurrahman b.
Alâ b. el-Leclâc mechuldür.

Nitekim İmam Zehebi -Allah ona rahmet etsin- onun hakkında şöyle demiştir:

“Mübeşşir b.
İsmail’den başka hiç kimse Abdurrahman b. Alâ b. el-Leclâc’dan
rivâyet etmemiştir.”[4]

Hâfız İbn-i Hacer -Allah ona rahmet etsin- şöyle
demiştir:

“Başka bir hadis ile desteklendiği zaman
(Abdurrahman b. Alâ b. el-Leclâc’ın) hadisi makbuldür.
Desteklenmediği zaman da hadisi zayıftır. Nitekim mukaddimesinde
bunu belirtmiştir. Onun bu rivâyetini destekler mahiyette hiç kimse hadis
rivâyet etmemiştir.”[5]

Bu konuda
“Ahkâmu’l-Cenâiz” kitabında aynı konuya bakabilirsiniz.

Ebu Davud -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:

“Ahmed’in, kabrin
yanında Kur’an okunup-okunmayacağı hakkında
sorulduğunda o: Okunmaz, dediğini işittim.”[6]

Şeyhulislâm İbn-i
Teymiyye -Allah ona rahmet etsin-
şöyle demiştir:

Bir grup âlim, kabirlerin üzerine Kur’an
okunmasını İmam Ahmed’in kerih gördüğünü
nakletmişlerdir. Bu, selefin cumhurunun görüşüdür.İmam
Ahmed’in ashâbının eski âlimleri de bu görüştedirler.”[7]

Allah Teâlâ en iyi bilendir.

[1]

 “Fetâvâ Nuru’n Ale’d-Derb”, c: 14,
s: 217-218 (özetle)

[2]

 “el-Emru bi’l-Ma’rûf ve’n-Nehyu
ani’l-Munker”, s: 88

[3]

 Elbânî, “Ahkâmu’l-Cenâiz”, s: 192

[4]

 “Mîzânu’l-İ’tidâl”, c: 2, s:
579

[5]

 “et-Takrîb”, s: 348

[6]

 Ebu Davud es-Sicistânî, “Mesâilu’l-İmam
Ahmed”, s: 224

[7]

 Şeyhulislam İbn-i Teymiyye,
“el-Fetâvâ el-Kubrâ”, c: 5, s: 362