Zaman/Dehr Allah’ın İsimlerinden Biri Değildir

Soruyu soran kişinin değinmiş olduğu bu hadisi Buhari 4826’da; Müslim 2246’da rivayet etmiştir: “Ebu Hureyre radıyallahu anh’tan rivayet edildiğine göre Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle dedi: “Yüce Allah şöyle buyurdu: “Âdemoğlu zamana sövünce bana eziyet ediyor. Zaman; benim. Tüm olaylar benim elimdedir, geceyle gündüzü evirip çeviren benim.”

Bu hadis zamanın Allah’ın isimlerinden birisi olduğuna delil olmaz. Ancak hadiste Allah teala’nın zamanı evirip çeviren ve onu dönüştüren olması kastedilmiştir.

Hattâbî der ki: “Hadisin manası şudur: Zamanın sahibi benim. İnsanların zamana nispet ettikleri olayları düzenleyen benim. Kim ki bu olayları zamanın gerçekleştirmesinden ötürü zamana söverse onun bu sövmesi, olayları asıl gerçekleştiren Rabbine döner.”

Nevevî der ki: “Bunun manası Allah’ın zamanın ta kendisi olmasıdır. Yani olayları ve hadiseleri gerçekleştiren ve kainatı yaratan Allah’tır. Allah en iyisini bilir.”

Şeyh İbn Useymîn rahimehullah der ki: “Zaman, Allah sübhanehu ve teala’nın isimlerinden biri değildir. Kim bunu iddia ederse iki sebepten dolayı hataya düşmüştür:

Birinci sebep:

Allah sübhanehu ve teala’nın isimlerinin en güzel olmasıdır. Yani güzellik hususunda en mükemmel seviyede olmasıdır. O kelimeye delalet eden manalar ve vasıflardan en güzel olan manayı ve vasfı kapsaması gereklidir. Bu nedenle Allah teala’nın isimleri arasında donuk/durağan yani bir manaya delalet etmeyen bir isme rastlayamazsın. Zaman ise vakitlerin ismi olmaktan başka bir şeye yorumlanmayan donuk/durağan bir isimdir.

İkinci sebep:

Hadisin siyakının böyle bir şeyi reddediyor olmasıdır. Çünkü Allah teala “Geceyi ve gündüzü evirip çevirenim” diyor. Gece ve gündüz her ikisi de zamandır. Dolayısıyla lam harfi kesreli olan mukallib/eviren çeviren kelimesinin lam harfi fethalı olan mukalleb/evrilen çevrilen kelimesi olması nasıl mümkün olabilir ki?” (Fetevâ Şeyh İbn Useymîn, 1/163)

Allah en iyisini bilir.