Ölüyü defnettikten sonra kabristanda insanlara öğüt vermek

Hamd,yalnızca Allah’adır.

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allahona rahmet etsin- bu soruyu arz ettiğimizde o şöyle cevapvermiştir:

“Bu davranışı, dînde sonradançıkarılan bid’atlardan birisi olarak görüyorum. Bunu yapanvâizin (kabristanda insanlara konuşan kimsenin), öğüt verme konusundainsanları Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-‘den daha çoksevdiğini iddiâ etmesi mümkün değildir. Kabristanda ayağakalkıp insanlara öğüt verdiğine dâir Rasûlullah -sallallahualeyhi ve sellem-‘den hiçbir hadis gelmemiştir.Bu konuda söylenebilecektek şey, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- günlerden birgün kabrinbaşına geldiğinde kabir henüz kazılmamıştı. Bununüzerine kabrin başında oturunca ashâbı da onun etrafınaoturdular. Ardından Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- onlara konuşmayabaşladı, ölüm anında ve ölümden sonra neolacağını onlara haber verdi. Olay, bundan ibârettir.

Buna göre insanların yapmakta olduklarışey, bir içtihattır. Fakat bir hatip gibi ayağa kalkıpinsanlara öğüt vermek şeklindeki bu içtihat, doğrudeğildir.

Soru:

Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-‘in bunu bir defayapmasına ne dersiniz?

Cevap:

Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- bunuyapmamıştır. Aksine bir mecliste oturanlarınyaptığı gibi yapmıştır. Zirâ insanlaraöğüt vermek kastıyla bir hatip gibi ayağa kalkaraköğüt vermemiştir.

Soru:

Bir kimse, (ölü defnedildikten sonra) kabrinyanında oturur da insanlar da onun çevresine otururlarsa ve Ebu Davud’unrivâyet ettiği Berâ b.Âzib’in hadisini onlara anlatsa, budavranışı meşrû sayılır mı?

Cevap:

Hayır, bu davranışı meşrû sayılmaz.Çünkü Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- öğüt vermek amcıylaoturmamıştır. Sadece kabir kazıma işi bitinceye kadaroturmayı kasdetmiştir. Bir şeyin gelişigüzel (planlanmadan)meydana gelişi ile kasıtlı olarak (planlanarak) meydanagelişi arasında fark vardır. Bunun içindir ki Nebi -sallallahualeyhi ve sellem- bundan başka bir yerde böyle bir şeyyapmamıştır.

Allah Teâlâen iyi bilendir.”