Bir kadın, kocasının haberi olmadan evin nafakasından tasaddukta bulunabilir mi?

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Bir kadının, kocası izin veriyorsa, onun
malından tasaddukta bulunmasında bir sakınca yoktur.

Bu izin, bazen sözle olabilir. Örneğin
kocası kendisine: “Malımdan şu kadarını veya
dilediğini sadaka olarak verebilirsin”, demesi gibi.

İzin, bazen örfî olabilir. Yani;
insanların âdeti üzere, rızâ gösterilen bir infak olması
veya bir kadının, kocasının ahlâkından bu infaka
râzı olmasını ve kendisini bundan
alıkoymadığını bilmesidir.

Bir kadının bu durumda kocasının
malından tasaddukta bulunmasında bir sakınca yoktur. Hem
kadına, hem de kocaya sadaka sevâbı verilir.

Fakat koca, karısını bundan yasaklarsa
veya kadın, kocasının buna râzı
olmadığını biliyorsa,bu takdirde kocasının
malından bir şeyi tasaddukta bulunması (onu infak etmesi) câiz
değildir.

İbn-i Kudâme -Allah ona rahmet etsin- bu konuda
şöyle demiştir:

“Kadının, kocasının izni olmadan
onun malından basit bir şeyi sadaka olarak vermesi câiz midir? Bu
konuda iki görüş vardır:

Birincisi: Câizdir. Çünkü Âişe -Allah
ondan râzı olsun-, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-‘in
şöyle buyurduğunu rivâyet etmektedir:

إِذَا أَنْفَقَتِ الْمَرْأَةُ مِنْ بَيْتِ زَوْجِهَا
غَيْرَ مُفْسِدَةٍ كَانَ لَهَا أَجْرُهَا، وَلَهُ مِثْلُهُ بِمَا اكْتَسَبَ،
وَلَهَا بِمَا أَنْفَقَتْ، وَلِلْخَازِنِ مِثْلُ ذَلِكَ مِنْ غَيْرِ أَنْ
يَنْتَقِصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئًا. [رواه البخاري ومسلم]

“Kadın, kocasının evinden israf
etmeden ve kocasına zarar vermeden infak ederse
(sadaka
verirse), ona infakın (sadakanın) sevâbı,
kocasına da kazanmasının sevâbı verilir(yaptığı infak sebebiyle
ecri kendinin; malı kazanması sebebiyle bir o kadarı da
kocasının olur). Hazinedâra da o kadar sevâp verilir. Onlardan
hiçbiri
diğerinin sevâbından bir şey eksiltmez (koca bu
sevâbı o şeyi kazandığı için, kadın da
hayırda harcadığı için hak etmiştir).”[1]

Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- bu hadiste izinden
bahsetmemiştir.

Esmâ’dan -Allah ondan râzı olsun- rivâyet
olunduğuna göre, o Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-‘e gelerek
şöyle demiştir:

^[1]

[رواه البخاري ومسلم]

“Ey Allah’ın elçisi! (Kocam) Zübeyr’in getirip bana teslim ettiklerinden
başka benim hiçbir malım yoktur. Bana teslim ettiklerinden tasaddukta
bulunsam, bana bir günah var mıdır?

Bunun üzerine Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle
buyurdu:

-Gücün yettiği kadarıyla
(yani kocanın râzı olacağı kadar onun malından)
tasadduk et!”[2]

Çünkü bu sadakaya hoşgörüyle bakmak ve
bunu isteyerek vermek, insanların âdetindendir. Bundan dolayı bu
davranış (basit bir şeyi sadaka olarak vermek), açık izin
kâbilinden görülmüştür.

İkinci görüş ise, câiz
olmadığı yönündedir.

Doğru olan görüş; birinci
görüştür.

Eğer koca, karısını bundan yasaklar
ve ona: “Hiçbir şeyi tasadduk etme! Benim malımdan az olsun, çok
olsun hiçbir şeyi bağışta bulunma!” derse,
kadının, kocasının malını tasadduk etmesi câiz
olmaz.”[3]

Kadının, izni olmadan kocasının
malından tasadduk etmesinin câiz olmadığına şu hadis
delâlet etmektedir:

لا تُنْفِقُ الْمَرْأَةُ شَيْئًا مِنْ بَيْتِهَا إِلا بِإِذْنِ
زَوْجِهَا. فَقِيلَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ! وَلا الطَّعَامَ ؟ قَالَ: ذَاكَ
أَفْضَلُ أَمْوَالِنَا. [ رواه أبو داود صححه الألباني في صحيح أبي داود]

“Kadın, kocasının izni olmadan
evinden bir şey infak etmesin (sadaka vermesin).”

Bunun üzerine:

-Ey Allah’ın elçisi! Yiyecek de mi (infak etmesin)? diye soruldu.

Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-:

-Yiyecek, mallarımızın en değerlisidir, buyurdu.”[4]

Hadiste geçen “…kocasının izni
olmadan…” lafzı, yani açık izin veya buna delâlet eden durum
demektir.[5]

İlmî Araştırmalar ve
Dâimî Fetvâ Komisyonu’na:

“Bir kadın,
kocasının izni olmadan onun malından tasadduk edebilir mi?”
Diye sorulmuş, bunun üzerine komisyon şöyle cevap vermiştir[6]:

“Bu konuda aslolan şudur: Bir kadının, izni olmadan
kocasının malından tasadduk etme hakkı yoktur. Ancak âdet
üzeri basit olan bir miktarı tasadduk etmesi bunun
dışındadır. Örneğin komşuya iyilikte
bulunmak ve dilenciye sadaka vermek gibi basit bir sadakalar, kocanın
malına zarar vermez. Sevâbı ise, Nebi -sallallahu aleyhi ve
sellem-‘in şu hadisi gereği ikisinin arasında pay edilir:

إِذَا أَنْفَقَتِ الْمَرْأَةُ مِنْ بَيْتِ زَوْجِهَا
غَيْرَ مُفْسِدَةٍ كَانَ لَهَا أَجْرُهَا، وَلَهُ مِثْلُهُ بِمَا اكْتَسَبَ،
وَلَهَا بِمَا أَنْفَقَتْ، وَلِلْخَازِنِ مِثْلُ ذَلِكَ مِنْ غَيْرِ أَنْ
يَنْتَقِصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئًا. [رواه البخاري ومسلم]

“Kadın, kocasının evinden israf
etmeden ve kocasına zarar vermeden infak ederse
(sadaka
verirse), ona infakın (sadakanın) sevâbı,
kocasına da kazanmasının sevâbı verilir(yaptığı infak sebebiyle
ecri kendinin; malı kazanması sebebiyle bir o kadarı da
kocasının olur). Hazinedâra da o kadar sevâp verilir. Onlardan
hiçbiri
diğerinin sevâbından bir şey eksiltmez (koca bu
sevâbı o şeyi kazandığı için, kadın da
hayırda harcadığı için hak etmiştir).”[7]

Değerli âlim
Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allah ona rahmet etsin-:

“Bir
kadın, kocasının malından bir şeyi, kendisi veya
ölen akrabalarından birisi için tasadduk edebilir mi?” diye
sorulmuş, bunun üzerine o şöyle cevap vermiştir:

“Bilindiği
üzere kocanın malı, kocanındır. İzni olmadan birisinin
malından bir şeyi tasadduk etmek câiz değildir. Eğer koca,
karısına kendisine veya ölen akrabalarından dilediği
birisi için tasadduk etmesine izin verirse, bunu yapmasında bir sakınca
yoktur. Yok eğer buna koca izin vermezse, kadının bir şeyi
tasadduk etmesi kendisine helal olmaz. Çünkü mal,
kocasınındır. Gönlü hoş olmadan ve rızâ
göstermeden bir müslümanın malını yemek, helal olmaz.”[8]

Allah Teâlâ en iyi
bilendir.

[1] Buhârî, hadis no: 1425.
Müslim, hadis no: 1024

[2] Buhârî ve Müslim

[3] El-Muğnî, c: 4, s: 301

[4] Ebu Davud, hadis no: 3565.
Elbânî, ‘Sahih-i Ebî Davud’da hadisin sahih olduğunu belirtmiştir.

[5]
“Avnu’l-Ma’bûd” adlı kitabın yazarı böyle
demiştir.

[6]
İlmî
Araştırmalar ve Dâimî Fetvâ Komisyonu Fetvâları, c: 10, s: 81

[7] Buhârî ve
Müslim

[8] Mecmû’ Fetâvâ İbn-i Useymîn, c:
18, s: 472

الحاشية السفلية

الحاشية السفلية

↑1	يَا رَسُولَ اللَّهِ! لَيْسَ لِي شَيْءٌ إلَّا مَا أَدْخَلَ عَلَيَّ الزُّبَيْرُ , فَهَلْ عَلَيَّ جُنَاحٌ أَنْ أَرْضَخَ مِمَّا يُدْخِلُ عَلَيَّ؟ فَقَالَ: ارْضَخِي مَا اسْتطَعْتِ. وفي رواية للبخاري: قال : تَصَدَّقِي.