İtikâf’a Girmek, Her Mescidte Geçerli Olur Mu?

Alimler, İtikafa girilmesi caiz olan mescidin özelliği konusunda farklı görüş belirtmişlerdir. Bazı alimler, “Mescitlerde itikaf halinde iken eşlerinize yaklaşmayınız.”(Bakara;187) ayet-i kerime’nin umumuyla amel ederek; itikafın her mescidte geçerli olduğunu söylemişlerdir. Bunun üzerine ayette belirsizlik takısıyla gelen “mesacid” sözcüğü gereği mescitte namazın cemaatle kılınması şartı aranmaz. İmam Ahmed ise itikafa girilecek mescitte cemaat namazı ikame edilme şartı koşuyor ve bu görüşünü aşağıdaki delillere dayandırmaktadır:

1-Aişe Radiyallahu anha’nın şu sözü: “İtikâf,  ancak cemaatla namaz kılınan mescitte olur”  (Beyhaki. Albani, Ramazan Kıyamı adlı risalesinde sahih demiştir.)

2- İbn Abbas Radiyallahu anhu’dan şöyle rivayet edilmiştir: “ İtikâf,  ancak cemaatla namaz kılınan mescitte yapılır.”  (Elmevsuatu Elfıkhıyye 212/5)

3- Kişi, içinde cemaat namazı ikame edilmeyen bir mescitte itikafa girerse şüphesiz ki bu iki durumdan biriyle sonuçlanır: a)- cemaat namazını terk etmek, şüphesiz erkek için özür olmaksızın cemaat namazını terk edilmesi caiz değildir. b)-Yada başka mescitte namazı cemaatle kılmak için tekrarlı bir şekilde bulunduğu mescitten dışarıya çıkmak. Oysa itikaftan sürekli çıkıp girmek, itikaf’ın amacına aykırı bir durumdur. (Elmuğni  461/4)

Şeyh ibni useymin şöyle demiştir: (312/6)  İtikaf, Ancak içinde toplanılan mescitte geçerli olur.

Peki, “toplanmaktan” amaç nedir?  İçinde Cuma namazı ikame edilen yer mi?  yoksa beş farzın içinde cemaat ile kılınan mekan mı?

CEVAP: Bundan maksat; namazın cemaatle kılınan mescit olup Cuma namazı kılınması şartı aranmaz. Ayrıca içinde cemaat ikame edilmeyen yer,  mescit ismini taşıması doğru değildir. Zira terkedilmiş bir yer ve içinde namaz kılınmayan mekana mescit denilmez.  

İtikafa girilecek mescitte Cuma namazı ikame edilmesi şart koşulmaz, çünkü Cuma namazı sürekli tekrarlanan bir durum değildir. Cuma namazı için mescitten çıkmak itikafı etkilemez, ancak beş vakit namaz sürekli çıkış ve giriş gerektirir.

Mescitle ilgili yukarıda belirtilen şart, sadece erkekler için geçerlidir. Kadınlar ise her türlü mescitte itikâf yapmaları geçerlidir. Çünkü namazı cemaatle kılmak, kadınlara farz değildir.  

İbni Kudame, İmam Şafii ve İbn Useymin; bu şartın kadınlar için aranmaması konusunda aynı görüşü benimsemektedirler.