Karı ile kocayı bir kabirde defnetmek câiz midir?

Hamd,
yalnızca Allah’adır.

Şâfiî
âlimlerinin çoğunluğu birden fazla ölünün bir kabirde
defnedilmesinin câiz olmadığı görüşüne varmışlardır.
Hanbelîlerin bir görüşü de bu doğrultudadır. Ancak
(savaştaki ölümler gibi) ölümlerin çoğalması, vebâ
veya yangın veyahut da boğulma gibi toplu ölümlerin olması
gibi zarurî hallerde her ölüyü bir kabre defnetmek
zorlaştığı zaman, bu takdirde iki veya üç kişiyi bir
kabirde defnetmek câizdir.Fakat şiddetli zaruret olmadıkça erkekle
kadın birarada defnedilemez. Eğer defnedilecek olursa, ikisinin
arasına bir engel olarak toprak konulmalıdır.

Nitekim
Câbir b. Abdullah’ın -Allah ondan râzı olsun- rivâyet ettiği
hadis buna (yani zarurî hallerde her ölüyü bir kabre defnetmek
zorlaştığı için birden fazla ölüyü bir kabirde
defnetmenin câiz olduğuna) delâlet etmiştir.

Câbir b.
Abdullah -Allah ondan râzı olsun- şöyle demiştir:

كَانَ
النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَجْمَعُ بَيْنَ
الرَّجُلَيْنِ
مِنْ قَتْلَى أُحُدٍ فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ، ثُمَّ يَقُولُ: أَيُّهُمْ
أَكْثَرُ
أَخْذًا لِلْقُرْآنِ؟ فَإِذَا أُشِيرَ لَهُ إِلَى أَحَدِهِمَا قَدَّمَهُ
فِي اللَّحْدِ،
وَقَالَ: أَنَا شَهِيدٌ عَلَى هَؤُلَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَأَمَرَ
بِدَفْنِهِمْ
فِي دِمَائِهِمْ وَلَمْ يُغَسَّلُوا وَلَمْ يُصَلَّ عَلَيْهِمْ. [ رواه البخاري ]

“Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-Uhud şehitlerini bir kefen içinde
iki kişiyi bir kabire
koyarak defnediyor, sonra:

-Hangisi
daha çok Kur’an biliyor? diye soruyordu.

İkisinden
birisine işaret edilince onu kabrin ön
kısmına (lahde)
yerleştiriyor
ve: 

-Ben,
kıyâmet günü bunlara şahidim, diyordu.

Uhud şehitlerini, yıkattırmadan
kanlarıyla
defnedilmelerini
emretmiş, cenâze namazları kılınmamıştı.”
(Buhârî,
hadis no: 1343)

Hişam b.Âmir’den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna
göre o şöyle demiştir:

^[1] [ رواه النسائي واللفظ له
والترمذي وأبو داود صححه الألباني في صحيح النسائي ]

“Uhud savaşından sonra
Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-‘e şikâyette bulunduk ve dedik ki:

-Ey Allah’ın elçisi! Her
ölen insan (her şehit) için bir
kabir kazımak bize çok zordur. Bunun üzerine Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle
buyurdu:

-Kabri derin ve güzel
kazıyın.İki veya üç kişiyi bir kabre defnedin.

Sahâbe:

-Ey Allah’ın elçisi!
Defnederken kimi öne alalım? Diye sordular.

Rasûlullah
-sallallahu aleyhi ve sellem- buyurdu
ki:

– Defnederken Kur’ân’ı en
çok bileni öne alın.

Hişam b.Âmir şöyle dedi:

-(Babam da bu savaşta şehit olmuştu) da o bir kabirde üç
kişinin üçüncüsü olarak defnedildi.” (Nesâî, hadis no: 2010.
Lafız Nesâî’ye âittir. Tirmizî, hadis no. 1713. Ebû Dâvûd, hadis no: 3215.
Elbânî, Sahih-i Nesâî’de hadisin sahih olduğunu belirtmiştir.)

İmam
Nevevî -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:

“Zaruret
olmadan iki erkeğin veya iki kadının bir kabirde defnedilmesi
câiz değildir. İmam Serahsî de bunun câiz
olmadığını beyan etmiştir.

Şâfiî
âlimlerinin çoğunun görüşü şu şekildedir: Musannifin (yani
Muhezzeb kitabının yazarı Ebu İshak İbrahim
eş-Şîrâzî’nin) sözü gibi, iki kişi bir kabirde defnedilmez.
Bir grup âlim, iki kişinin bir kabirde defnedilmemesinin müstehap
olduğunu beyan etmiştir. Ancak (savaştaki ölümler gibi)
ölenler çoğalırsa veya veba hastalığı gibi bir
hastalıkta veya depremde veyahut toplu boğulma gibi durumlarda
ölenler çok olur ve her ölüyü bir kabirde defnetmek
zorlaşırsa, -yukarıda zikredilen Uhud şehitleri
hakkındaki hadis gereği zaruretin durumuna göre- iki veya üç
veyahut daha fazla kişiyi bir kabirde defnetmek câiz olur.

Ashâbımız
(Şâfiî âlimleri) şöyle demişlerdir:

Böyle
durumda en fazîletli olanı kıbleye (lahde) konulur. Eğer
ölenler erkek, çocuk ve kadın olmak üzere üç kişi olursa,
önce erkek kıbleye konulur, sonra çocuk, sonra erkeklik ve
kadınlık uzvu birlikte olan Hünsa, daha sonra da kadın kabre konulur.

Ashâbımız
yine şöyle demişlerdir:

Evlat
daha fazîletli olsa bile, babanın saygınlığından
dolayı baba, oğlundan önce kıbleye konur. Aynı
şekilde anne de kızından önce kıbleye konur. Zaruret
olduğundan emîn olunmadıkça kadınla erkeği aynı
kabirde defnetmek câiz değildir. Eğer zaruret olduğundan emîn
olunursa, bu takdirde erkekle kadının arasına engel olması
için toprak konularak aynı kabirde defnedilmesinin câiz olduğunda
ihtilaf yoktur. Bu durumda erkek, kadının oğlu olsa bile erkek
öne alınıp kıbleye konur.” (“el-Mecmû’
Şerhu’l-Muhezzeb”, c: 5, s: 247)

Bazı
ilim ehli, birden fazla kişinin bir kabirde defnedilmesinin sadece mekruh
olduğu görüşüne varmıştır. Bu ise, Mâlikî
mezhebinin görüşüdür. Ayrıca İmam Ahmed’in de iki
görüşünden birisidir. Şeyhulislâm İbn-i Teymiyye de -Allah
ona rahmet etsin- bu görüşü tercih etmiştir.

Bu konuda
daha detaylı bilgi için bkz: “el-İnsâf”, c: 2, s: 551.
Muhammed b. Abdullah el-Harşî, “Şerhu Muhtasar Halil”, c:
2, s: 134.

Başka
âlimler ise, birden fazla kişinin aynı kabirde defnedilmesinin mekruh
olmadığı görüşüne varmışlar ve
şöyle demişlerdir: “Eğer bu terk edilirse, sadece daha
fazîletlidir.”

Değerli
âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona rahmet etsin- bu konuda
şöyle demiştir:

“Bana
göre bu konuda en tercihli görüş, tıpkı
Şeyhulislâm İbn-i Teymiyye’nin tercih ettiği orta yol olan
görüştür ki, o da bunu mekruh gören görüştür.Eğer
daha önce birisidefnedilmiş
ve o kimse kabrinde yer etmişse, o daha hak sahibidir. Bu durumda ikinci
bir kişi onun üzerine defnedilmez. Ancak çok zaruri bir durum olursa, bu
takdirde onun üzerine başka birisi defnedilebilir.”
(“eş-Şerhu’l-Mumti'”, c: 5, s: 369)

Allah Teâlâ
en iyi bilendir.

الحاشية السفلية

الحاشية السفلية

↑1

شَكَوْنَا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمَ أُحُدٍ، فَقُلْنَا : يَا رَسُولَ اللَّهِ الْحَفْرُ عَلَيْنَا لِكُلِّ إِنْسَانٍ شَدِيدٌ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : احْفِرُوا وَأَعْمِقُوا وَأَحْسِنُوا وَادْفِنُوا الِاثْنَيْنِ وَالثَّلَاثَةَ فِي قَبْرٍ وَاحِدٍ . قَالُوا : فَمَنْ نُقَدِّمُ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ : قَدِّمُوا أَكْثَرَهُمْ قُرْآنًا، قَالَ: فَكَانَ أَبِي ثَالِثَ ثَلَاثَةٍ فِي قَبْرٍ وَاحِدٍ.