ئىسلامى پوركىس شېركىتى بىلەن مۇئامىلە قىلىش توغرىسىدا

   بارلىق گۈزەل ماختاشلار ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى بولغان ئاللاھ تائالاغا خاستۇر، پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا، ئائىلە تاۋابىئاتلىرىغا، ساھابىلىرىغا ئاللاھ تائالانىڭ رەھمەت-سالاملىرى بولسۇن.

    پەرقلىق پايدا ياكى پوركىس سىستېمىسى بىلەن مۇئامىلە قىلىشنىڭ ھاراملىقى ۋە چەكلەنگەنلىكى توغرىسىدا ئىسلام پىقھى مەجمۇئەسى قارار چىقاردى. 106094- نومۇرلۇق سوئالنىڭ جاۋابىدا قارارنىڭ تېكىستى بار شۇنىڭغا قارالسۇن. قاراردا ئۇنىڭ بىلەن مۇئامىلە قىلىشنىڭ چەكلەنگەنلىكىنىڭ سەۋەبلىرى  ۋە  ئىسلامى پوركىس دەپ ئاتالغان سېستىمنىڭ پەقەت بىر چەكلىمىدىن ساقلانغانلىقىنى  بايان قىلغان.  ئىسلام پىقھى مەجمۇئەسى  بايان قىلغان ھاراملىقنىڭ سەۋەبلىرى:

   1-ئۇ سېستىم ئوچۇق جازانىنى ئۆز ئېچىگە ئالغان، قەرىز پۇلنى ئاشۇرۇشقا ۋەكىللىك قىلىدۇ، بۇ قوندۇرۇش ھەققى دەپ ئاتىلىدۇ، بۇ  جازانىنىڭ تۈرىدىندۇر.

   پەرقلىق پايدا بىلەن مۇئامىلە قىلىدىغان بەزى شىركەتلەرنىڭ بۇ ھەقنى ئەمەلدىن قالدۇرىۋېتىشى بۇ شىركەتلەر بىلەن مۇئامىلە قىلىشنىڭ توغرا بولىدىغانلىقىنى بىلدۈرمەيدۇ، چۈنكى ئۇلاردا يەنە تۆۋەندىكى چەكلەنگەن ئىشلار بار:

   2- ئۇلار قەرز بېرىش بىلەن ئالماشتۇرۇشنىڭ ئارىسىنى جۇغلىدى، سىز سۆزلەپ ئۆتتىڭىز: ئۇلار سىزگە بىكارغا قەرىز بەرمەيدۇ، شۇلارنىڭ ئارىسىدىن سېتىۋالىسىز ۋە ساتىسىز ئۇلار ئارىدىكى پەرقنى پايدا ئالىدۇ.

ئىسلام پىقھى مەجمۇئەسىنىڭ قارارىدا مۇنداق كەلگەن: "ئىككىنچى: ئوتتۇرىدا تۇرغۇچىنىڭ ئىش قىلغۇچىغا ئۇنىڭ تىجارىتىنىڭ ئۆزىنىڭ يولى بىلەن بولىدىغانلىقىنى شەرت قىلىشى بۇ قەرىز بىلەن ئالماشتۇرۇشنى(دەللاللىقنى) جۇغلاشقا ئىلىپ بارىدۇ، بۇ قەرىز بىلەن سودىنى جۇغلىغانلىقتۇر، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: «قەرىز بىلەن سودىنى جۇغلاش توغرا بولمايدۇ» دېگەن سۆزى بويىچە شەرىئەتتە چەكلەنگەن. بۇ ھەدىسنى ئەبۇ داۋۇد 3-توم 384-بەتتە، تىرمىزى 3-توم 526-بەتتە بايان قىلىپ، سەھىھ ھەسەن دېگەن.

   ئۇ كىشى مۇشۇ سودىدا قەرىزدىن پايدىلانغان بولدى، پىقھى ئالىملىرى مەنپەئەتكە ئىلىپ بارىدىغان ھەر قانداق قەرزنىڭ جازانە بولىدىغانلىقىغا ئىتتىپاققا كەلدى.

   3-پۇل سودىسى ۋە ئالتۇن-كۈمۈش سودىسى قاتارلىق نەخمۇ-نەخ تاپشۇرۇپ ئىلىش شەرت ئېتىلىدىغان سودىلاردا نەخ تاپشۇرۇپ ئىلىش ھاسىل بولمايدۇ.

ئىسلام پىقھى مەجمۇئەسىنىڭ قارارىدا: پۇل ئىلىپ-سېتىش سودىسىدا كۆپ ۋاقىتتا شەرىئەتتە تەسەررۇپ قىلىش دۇرۇس بولىدىغان شەكىلدىكى نەخ تاپشۇرۇپ ئىلىش ئەمەلىلەشمەيدۇ.

   4- ئىقتىسادقا زىيان يەتكۈزۈش بولىدۇ، ئىسلام پىقھى مەجمۇئەسىنىڭ قارارىدا: تۆتىنچى: بۇ شەكىلدىكى سودا بۇنىڭ بىلەن مۇئامىلە قىلىۋاتقان كىشىلەرگە يېتىدىغان ئىقتىسادى زىياننى ئۆز ئېچىگە ئالىدۇ، بولۇپمۇ مەبلەغ سالغۇچىغا، ئومۇمى شەكىلدە جەمئىيەتنىڭ ئىقتىسادىغا زىيان يەتكۈزىدۇ، چۈنكى بۇ قەرزنى كېڭەيتىش، تەخمىنگە ئىش قىلىش ئاساسىغا تۇرىدۇ، يەنە كۆپ ۋاقىتلاردا شەرىئەت چەكلىگەن يوللار ئارقىلىق باشقىلارنى قايمۇقتۇرۇش يولى بىلەن تىز باي بولۇشنى نىشان قىلىپ، ئالدامچىلىق، ئازدۇرۇش، بېسىمدارلىق قىلىش، ئالمىسىمۇ باھاسىنى ئۆستۈرۈپ قويۇش، تىزدىن ئالماشتۇرۇۋېتىش قاتارلىق  ئالدامچىلىق، ساختىكارلىقنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، بۇ باشقىلارنىڭ ھەققىنى ھەقسىز يەۋېلىشنىڭ قاتارىدىندۇر. بۇ يەنە ئىقتىسادنى جەمئىيەتتە خەلقكە مەنپەت بېرىدىغان ھەقىقى تەرەققى قىلدۇرۇشنىڭ ئورنىغا، ھېچ قانداق پايدىسى بولمايدىغان تەمىن بىلەن بولىدىغان سودىغا ئايلاندۇرۇشتىن ئىبارەتتۇر، بۇ جەمئىيەتكە ئېغىر زىيان ئىلىپ كېلىدىغان زوراۋانلىققا ۋە ئىقتىسادى يىمىرىلىشكە ئېلىپ بارىدۇ". 

   ئىسلامى پوركىس دەپ ئاتالغان سېستىم پەقەت بىر چەكلىمىدىن ساقلانغان، ئۇ بولسىمۇ كېچىلىك ھەقنى ئەمەلدىن قالدۇرۇش، لىكىن ئۇ سېستىم قەرىز بىلەن ئالماشتۇرۇشنىڭ ئارىسىنى جۇغلاشتىن، تاپشۇرۇپ ئېلىشنى كېچىكتۈرۈشتىن ۋە ئىقتىسادقا كېلىدىغان زىياندىن ساقلانمىدى.

بىزنىڭ سىزگە قىلىدىغان نەسىھىتىمىز! ئاللاھدىن قورقۇڭ، كەسىپ جەريانىدا ھارامغا ئىلىپ بارىدىغان مەزكۇر ۋاستىنى تاشلاڭ. شۇنى بىلىشىڭىز كېرەككى، ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدىكى مۇكاپاتقا پەقەت ئاللاھقا ئىتائەت قىلىش بىلەن ئېرىشكىلى بولىدۇ، ھارامنىڭ ئاقىۋىتى يامان بولىدۇ، بەرىكەتنى ئۆچۈرىدۇ، ئاللاھ تائالادىن بىزگە ۋە سىزگە سالامەتلىك تىلەيمىز.

   ھەممىدىن توغرىنى ئاللاھ تائالا ياخشى بىلگۈچىدۇر.